Recenseren met BALSPEL
Toen ik een aantal jaar geleden steeds meer aandacht begon te geven aan mijn leesgedrag, was één van de dingen waar ik begon over nadenken de manier waarop ik boeken beoordeelde met sterretjes op Goodreads.
Daarvóór gaf ik sterretjes puur op basis van mijn gevoel en meestal onmiddellijk na het uitlezen van het boek.
In 2017 publiceerde ik hier dan een bericht, over hoe ik minder gevoelsmatig en meer doordacht ging sterretjes geven, op basis van een beschrijving die ik voor mezelf had genoteerd.
- 1★: Bleh – afschuwelijk, quasi onleesbaar.
- 2★: OK – niet echt onder de indruk, niet afschuwelijk, maar ook niet goed.
- 3★: Leuk – onderhoudend en graag gelezen, maar geen blijvende indruk.
- 4★: Geweldig – Ooh, dit boek maakt mij blij. Meeslepend, met leuke personages en een memorabele leefwereld/plot.
- 5★: Briljant – Dit boek is quasi perfect. Ik ben compleet sprakeloos, het is magistraal en meesterlijk. Vergeet ik nooit of te nimmer meer.
Tot op heden is dit nog steeds grosso modo hoe ik het aantal sterretjes benoem, maar hoe ik aan die aantal sterretjes kom is nog meer doordacht en systematisch geworden dan puur alleen op basis van dat tekstje.
Vorig jaar probeerde ik dan voor het eerst het CAWPILE systeem uit, bedacht door BookRoast.
CAWPILE is een acroniem voor de 7 verschillende categorieën waarop een boek wordt beoordeeld:
- C – Characters – Personages
- A – Atmosphere – Atmosfeer
- W – Writing style – Schrijfstijl
- P – Plot – Plot
- I – Intrigue – Interesse
- L – Logic – Logica
- E – Enjoyment – Plezier
Voor elke van deze categorieën geef je het boek een score van 1 tot 10. Deze score wordt dan samengevoegd tot één cijfer, dat omgezet kan worden tot een aantal sterretjes.
De volledige uitleg voor het meest recente CAWPILE systeem van BookRoast, inclusief met downloadbare Excel tracker, kan je in deze YouTube video ontdekken.
Vorig jaar probeerde ik dit dus uit in mijn Excel op een apart tabblad, en ik kan zeggen dat ik fan ben. Op deze manier beoordelen voelt gerichter en objectiever aan en hielp me ook mijn gedachten te verwoorden wanneer ik een recensie schrijf.
Alle lof dus voor CAWPILE, maar toch haperde ik regelmatig bij een aantal categorieën en ontbrak gevoelsmatig voor mij enkele nuances.
Zo was voor mij bijvoorbeeld de categorieën logic/logica en plot virtueel hetzelfde en ook haalde ik regelmatig intrigue/interesse en enjoyment/plezier door elkaar.
Dus toen ik mijn Excel met gelezen boeken voor 2022 aan het maken was, besloot ik mijn eigen versie van CAWPILE te maken, waarin ik me wel helemaal kon vinden in de verschillende categorieën. Bovendien weten jullie ondertussen wel al dat ik graag de dingen omzet in mijn eigen moedertaal, ondanks het feit dat ik zelden in die taal ook boeken lees, lol. Dus ik vertaalde ook elk van de categorieën naar het Nederlands en zocht een passend acroniem om het gemakkelijk te kunnen onthouden.
En zo werd BALSPEL geboren!
BALSPEL is dus het acroniem dat voor mij CAWPILE gaat vervangen en het staat voor:
| Afkorting | Betekenis | Uitleg |
|---|---|---|
| B | Begin | Was het boek van in het begin aangrijpend? Intrigeerde het om verder te lezen? Was het moeilijk/saai/verwarrend om erin te komen? |
| A | Atmosfeer | Hoe meeslepend/betoverend was het lezen? Wekte het boek een goed/warm gevoel op? Hoe vond je de wereldopbouw? Kon je alles je goed voorstellen? |
| L | (verhaal)lijn | Was de plot samenhangend en structureel goed opgebouwd? Hoe was het tempo? Was de verhaallijn uniek en/of verrassend? Was het ingewikkeld? |
| S | Schrijfstijl | Heb je genoten van de proza? Las het vlot of moest je je erdoorheen ploegen? Waren de dialogen realistisch? |
| P | Personages | Zijn de personages memorabel? Kon je je hen goed voorstellen? Wat was de verhouding tussen de primaire en secundaire personages? Voelden ze echt aan of eerder als bordkarton? |
| E | Einde | Hoe vond je de afronding van het verhaal? Voelde het bevredigend aan? Was het logisch of zijn er plotgaten? |
| L | Leesplezier | Wat was je globale gevoel bij het lezen van dit boek? |
Ik ben eigenlijk wel een beetje trots op dit acroniem, ook al heb ik een beetje moeten chipoteren bij de eerste L. Goed, ik kon ook voor BAPSPEL zijn gegaan, met de P voor plot, maar ik kon niet aan de verleiding weerstaan om mijn Nederlandstalige acroniem ook nog eens een echt bestaand woord te laten vormen.
Ook is de logische mens in mij enorm blij dat de volgorde van de letters de logica van een boek volgen. Dat de B(egin) voor de E(inde) komt bijvoorbeeld.
Voor de rest is het beoordelingssysteem vrij gelijklopend met het CAWPILE systeem.
Na het uitlezen van een boek geef ik aan elk van de BALSPEL letters een score tussen 1 en 10. Hierbij probeer ik niet kleiner onder te verdelen dan halfjes. Voor die score van 1 tot 10 hanteer ik een vrij eenvoudige richtlijn:
- verschrikkelijk
- vreselijk
- slecht
- zwak
- middelmatig
- ok
- goed
- geweldig
- briljant
- favoriet
Vervolgens bereken ik een standaard gemiddelde voor deze 7 scores, dus optellen en delen door 7. Die score houd ik bij tot 2 cijfers na de komma, om deze dan vervolgens in sterretjes om te zetten als volgt:
| ★ | ≥ | < |
|---|---|---|
| 0★ | 1,10 | |
| 1★ | 1,10 | 2,30 |
| 2★ | 2,30 | 4,60 |
| 3★ | 4,60 | 7,00 |
| 4★ | 7,00 | 9,00 |
| 5★ | 9,00 | 10,00 |
En dat is het.
Stap 1, geeft een score van 1 tot 10 aan elk van de 7 categorieën.
Stap 2, bereken het rekenkundig gemiddelde over de 7 scores.
Stap 3, zet de score om naar het aantal sterretjes.
Ondertussen gebruik ik BALSPEL in plaats van CAWPILE sinds het begin van dit jaar, een tweetal maanden dus, en tot nu toe heeft mijn versie alle haperingen en problemen die ik had met CAWPILE opgelost en zijn er nog geen nieuwe problemen opgedoken. Het zal dus waarschijnlijk een blijvertje worden!
Zoals gezegd, alle lof gaat naar BookRoast die dit systeem bedacht, en dat ik hier alleen naar mijn hand heb gezet!
Hebben jullie een persoonlijk systeem voor het beoordelen van boeken? Of gaan jullie helemaal voor intuïtie en buikgevoel?
Groetjes,
Charlotte
