Met dit tiende bericht zit de #FirstLawAlong erop! De liveshow voor dit boek vond al begin september plaats en – mirakel – ik slaagde er ook in het boek voor de start van de show uit te lezen. Het lukte me echter niet om mijn recensie voor die tijd te schrijven en posten, waardoor ik natuurlijk met uitstelgedrag zat, aangezien het niet meer echt nodig was.

Zotjes wel dat deze readathon voorbij is en dat ik die helemaal heb volgemaakt, vooral gezien het feit dat ik nogal sceptisch stond tegenover deze serie. En hoewel dit geen absolute favoriet geworden is, heb ik zeker wel plezier beleefd aan de reis doorheen deze serie en ben ik toch wel fan geworden van de schrijfstijl van Joe Abercrombie. Ik kijk zelfs uit naar mogelijke vervolgdelen (spoiler?) en ander werk van deze auteur!
Hoewel, ik weet niet of ik even enthousiast was geweest zonder de audioboeken. Ik heb alle tien boeken via het sublieme verteltalent van Steven Pacey gelezen, die er steeds in slaagde elke zin naar een hoger niveau te tillen.

Maar zonder verder oponthoud, hier is mijn recensie van het (voorlopig?) laatste boek in de wereld van de First Law en het einde van de Age of Madness trilogie.

Joe Abercrombie – The Wisdom of Crowds (The Age of Madness #3) ★★★

Genre: Grimdark Fantasy

“Sometimes, the only way to improve something is to destroy it, so it can be rebuilt better… Sometimes, to change the world, we must first burn it down.”

The Wisdom of Crowds, het laatste boek in de Age of Madness-trilogie, werd uiteindelijk mijn minst favoriete van de drie. Dat wil niet zeggen dat het een slecht boek is. Het blijft de sterke punten vertonen die ik van deze auteur gewend ben: zijn welsprekende, boeiende en vaak citeerbare proza, zijn donkere humor, en het opmerkelijke karakterwerk. Maar hoewel deze kenmerken aanwezig zijn, begonnen sommige wat repetitief en afgezaagd aan te voelen. Dit einde liet me achter met het gevoel dat er iets ontbrak en het was niet het krachtige slot waarop ik had gehoopt.

“The thing about history is you don’t know what the right side is till long afterwards, and by then it hardly matters.”

Achteraf gezien komt dat gevoel van teleurstelling waarschijnlijk voor een groot deel door mijn verwachtingen. Het tweede boek zat boordevol plotwendingen en verbluffende ontwikkelingen, wat me deed verwachten dat het slot minstens even indrukwekkend zou zijn. Maar als ik iets had moeten leren van Abercrombie, dan is het wel dat hij zich graag tegen verwachtingen keert. Vaak is dat geweldig, maar soms, wanneer hij niet groots uitpakt, kan dat je teleurgesteld en lusteloos achterlaten.

“They’re monsters,” Orso heard her whisper.
“I almost wish they were,” he muttered. “That would be easier. But they’re just people.”
“They’re the worst people I ever saw.”
“Of course they are. We hanged all the best ones. The ones who might have helped, might have compromised, might have built bridges, we left dangling over the road to Valbeck. Of course they are cruel, and greedy, and brutal. Those are the lessons we taught. That was the example we set.”

Terwijl de trilogie leek toe te werken naar een explosief hoogtepunt, vindt de belangrijkste gebeurtenis plaats in de eerste 10% van dit boek. De rest richt zich op de nasleep. Maar in plaats van spannend te zijn, voelde een groot deel van die nasleep repetitief en traag aan, zelfs met veel brute en schokkende scènes. Hun herhaling zorgde ervoor dat alles in één monotone massa leek over te gaan. Veel van de politieke machinaties draaiden in cirkels zonder dat ze ergens toe leidden. Uiteraard wil Abercrombie hiermee een punt maken, maar dat betekent niet dat het meeslepende lectuur oplevert.

Dat gezegd zijnde, droeg dit gevoel van sleur in het midden er waarschijnlijk toe bij dat de plotwendingen me verrasten. Of ik dat als een kracht of een zwakte moet beschouwen, weet ik nog steeds niet.

“You let one sheep pick its own path,” said Isern, “and ’fore you know it the whole herd’s got opinions.”

Een ander aspect dat bijdroeg aan mijn teleurstelling, is het feit dat ik dacht dat dit boek een definitief einde zou vormen, niet alleen voor de Age of Madness, maar ook voor de tien boeken tellende serie als geheel. De open eindes van sommige verhaallijnen en het ontbreken van sleutelfiguren waarvan ik verwachtte dat ze een prominente rol zouden spelen in dit boek, lieten me een beetje onvoldaan achter. Het gaf me niet dat “ik heb een serie voltooid”-gevoel dat ik verwachtte toen ik het boek uit had.

Hoewel de hints naar toekomstige boeken interessant zijn en ik enthousiast ben over de mogelijke implicaties voor toekomstige verhalen, doen ze weinig om mijn teleurstelling te verzachten dat deze trilogie niet alle antwoorden en afsluiting bood die ik had gehoopt.

“ Better to do it, than live with the fear of it ”

Ik besef dat Abercrombie een meester is in het geven van emotionele klappen en in het benadrukken van de zinloosheid van alles, dus een “bevredigend” einde verwachten was misschien onrealistisch. Hij heeft er bijvoorbeeld nooit voor teruggeschrokken zijn personages hardhandig te behandelen, en dit boek is daarop geen uitzondering. De karakterontwikkelingen in The Wisdom of Crowds blijven fenomenaal, ook al lieten sommige me gebroken en boos achter. Personages die ik ooit liefhad of medelijden mee had, verafschuw ik nu; anderen die me ooit irriteerden, hebben mijn respect weten te winnen. Ik juichte om het lot van sommige personages, terwijl anderen me kapot en kwaad achterlieten.

Het is deze emotionele betrokkenheid die de kracht van dit boek en deze serie illustreert. Zelfs wanneer ik niet hield van het lot van bepaalde personages of van bepaalde aspecten van het verhaal, wist Abercrombie me te boeien en dwong hij me om mee te leven. En daar worstel ik dan ook mee in mijn beoordeling: hoe verzoen ik mijn teleurstelling over het tempo en de plot met de onmiskenbare emotionele impact die het op me had?

“So… the same people, doing the same job, but called something else?”
“You may have hit closer to the essence of the Great Change than Chairman Risinau has in a hundred hours of speeches.”

Uiteindelijk is The Wisdom of Crowds een passend, zij het imperfect, slot van deze trilogie. Het toont Abercrombie’s kenmerkende vermogen om verwachtingen te doorbreken en levert een einde dat emotioneel rauw en diep verontrustend is. Hoewel het misschien niet het explosieve, bevredigende slot is waarop ik had gehoopt, past de manier waarop het de rommelige, brute waarheden over macht, rebellie en de menselijke natuur toont perfect in de realiteit van deze fictieve wereld, en jammer genoeg ook in de onze.